ره نگاران/ مدیریت شهرداری شهرهای رودخانهای در زمان بارندگی شدید یکی از چالشهای پیچیده و چندوجهی در حوزه مهندسی عمران و مدیریت شهری است.
این موضوع نیازمند رویکردی جامع و چندرشته ای است که شامل برنامه ریزی، طراحی، اجرا و نگهداری زیرساختهای شهری، مدیریت منابع آب، و هماهنگی بین سازمانهای مختلف است.
در این یادداشت به بررسی چند رویکرد پرداخته می‌شود:
✔️ رویکرد اول: بررسی هیدرولوژیکی و هیدرولیکی
-مدلسازی هیدرولوژیکی: برای پیش‌بینی جریان آب در رودخانه ها و سیلابها، مدلهای هیدرولوژیکی مانند HEC-HMS، SWMM و MIKE SHE استفاده می‌شوند. این مدلها به تحلیل بارش، نفوذپذیری خاک، تبخیر و تعرق و جریان سطحی عمل میکنند.
– مدلسازی هیدرولیکی: برای شبیه سازی جریان آب در رودخانه ها و کانالهای شهری، مدلهای هیدرولیکی مانند HEC-RAS و MIKE 11 به کار می‌روند. این مدلها به بررسی ظرفیت رودخانه ها، سرعت جریان و احتمال طغیان کمک میکنند.
✔️ رویکرد دوم: طراحی و بهسازی سیستمهای زهکشی شهری است
– شبکه های زهکشی: طراحی سیستمهای زهکشی شهری باید بر اساس بارشهای طراحی با دوره بازگشت مشخص (مثلاً ۱۰۰ ساله) انجام شود. این سیستمها شامل کانالهای روباز، لوله های زیرزمینی و حوضچه های ذخیره موقت سیلاب هستند
– سیستمهای مدیریت سیلاب: استفاده از حوضچه‌های باز، تونلهای زیرزمینی و مخازن ذخیره سیلاب برای کاهش دبی اوج سیلاب ضروری است. این سیستمها باید به گونهای طراحی شوند که بتوانند حجم بالای آب را در زمان کوتاه مدیریت کنند.
✔️ رویکرد سوم: مدیریت سیلاب و کاهش خطرات
– سیستمهای هشدار سیل: استفاده از سنسورهای سطح آب و سیستمهای پیش‌بینی هواشناسی برای ارائه هشدارهای به موقع به شهروندان و مسئولان شهری
-برنامه ریزی کاربری اراضی: محدودیت ساخت وساز در مناطق سیل خیز و ایجاد مناطق حائل مانند پارکها و فضاهای سبز در اطراف رودخانه ها
– سازه‌های حفاظتی: ساخت دیوارهای سیل گیر، سدهای تنظیمی و بندهای انحرافی برای کنترل جریان آب و کاهش خطر سیلاب.
✔️رویکرد چهارم: مدیریت بحران و برنامه‌ریزی اضطراری
– طرحهای مدیریت بحران: تهیه و اجرای طرحهای جامع مدیریت بحران برای مقابله با سیلابهای ناگهانی. این طرحها شامل تخلیه ایمن، تأمین منابع اضطراری و هماهنگی بین سازمانهای امدادی است.
– آموزش و آگاهی عمومی: آموزش شهروندان در مورد اقدامات ایمنی در زمان سیل و نحوه استفاده از سیستمهای هشدار.
✔️ رویکرد پنجم: تأثیرات تغییرات اقلیمی
– تطبیق با تغییرات اقلیمی: با توجه به افزایش احتمال وقوع بارندگی های شدید و سیلاب های ناگهانی ناشی از تغییرات اقلیمی، سیستمهای مدیریت شهری باید قابلیت انعطاف و تطبیق با شرایط جدید را داشته باشند.
-بروزرسانی مدلها و استانداردها: به روزرسانی مدلهای هیدرولوژیکی و هیدرولیکی و استانداردهای طراحی بر اساس داده های اقلیمی جدید.
✔️ رویکرد ششم فناوریهای نوین
– سیستمهای اطلاعات جغرافیایی (GIS): استفاده از GIS برای تحلیل خطر سیل، برنامه ریزی کاربری اراضی و مدیریت منابع آب.
– اینترنت اشیا (IoT): استفاده از سنسورهای هوشمند برای مانیتورینگ لحظهای سطح آب و کیفیت آب در رودخانه ها و سیستمهای زهکشی.
– هوش مصنوعی و یادگیری ماشین: استفاده از الگوریتمهای پیش بینی کننده برای بهبود دقت پیش بینی سیلاب و مدیریت منابع آب.
✔️ رویکرد هفتم همکاری بین سازمانی
– هماهنگی بین سازمانها:همکاری بین شهرداری، سازمانهای آب، محیط زیست و سازمانهای امدادی برای مدیریت یکپارچه سیلاب.
– مشارکت عمومی: جلب مشارکت شهروندان و ذینفعان محلی در برنامه ریزی و اجرای پروژههای مدیریت سیلاب.
✔️ رویکرد هشتم: اقتصاد و تأمین مالی است
– تحلیل هزینه- فایده: ارزیابی اقتصادی پروژههای مدیریت سیلاب برای تعیین اولویتهای سرمایه گذاری.
– تأمین مالی پایدار: استفاده از مکانیسم های مالی نوین مانند اوراق قرضه سبز برای تأمین مالی پروژههای زیرساختی.
✔️ رویکرد نهم پایداری محیط زیستی
– حفاظت از اکوسیستمهای رودخانهای:طراحی پروژه های مدیریت سیلاب به گونه ای که کمترین آسیب را به اکوسیستم های طبیعی وارد کند.
– استفاده از راهکارهای مبتنی بر طبیعت (NbS):استفاده از راهکارهایی مانند احیای تالابها، ایجاد باغهای بارانی و کاشت پوشش گیاهی برای کاهش روان اب و افزایش نفوذپذیری خاک.
✔️ و در آخر…
مدیریت شهرداری شهرهای رودخانهای در زمان بارندگی شدید نیازمند رویکردی جامع و چندرشته ای است که شامل تحلیلهای هیدرولوژیکی و هیدرولیکی، طراحی سیستمهای زهکشی، مدیریت سیلاب، برنامه ریزی اضطراری، و استفاده از فناوریهای نوین است. این موضوع همچنین نیازمند همکاری بین سازمانی، مشارکت عمومی و توجه به مسائل اقتصادی و محیط زیستی است. با توجه به تغییرات اقلیمی و افزایش احتمال وقوع سیلابهای شدید، به روزرسانی مدلها و استانداردها و تطبیق سیستمهای مدیریت شهری با شرایط جدید از اهمیت بالایی برخوردار است.
- نویسنده : ماهان قصاب زاده
- منبع خبر : پایگاه اطلاع رسانی ره نگاران
طرح سرو؛ وام قرضالحسنه ۸۰۰ میلیون تومانی ویژه اصناف و مشاغل
